«دکتر محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با حضور در برنامه نگاه یک چهارشنبه شب 16 شهریور، به سئوالات «مهدی مهدی¬قلی» مجری این برنامه که با موضوع بررسی ابعاد مختلف نامه مهم مقام معظم رهبری به مناسبت بزرگداشت مقام شهدای منا و تشریح خیانتهای آل سعود به مراسم حج روی آنتن رفت، پاسخ داد.
در این بین «دکتر محسن رضایی» در بخشی از سخنان خود ضمن اشاره به این نکته که جنایتها و خیانتهای کنونی آل سعود به مسلمانان و مراسم حج از دوران جاهلیت نیز بیشتر است، پیشنهاد داد تا مسئولین نسبت به نامگذاری یک روز ملی با محتوای «پاسداشت شهدای منا» اقدام کنند.
در یادداشت زیر تلاش شده است تا در رابطه با این دو نکته مهم بیشتر توضیح داده شود:
نگاهي مطالعاتي به تاريخ تمدن هاي فرهنگي و ديني جهان، نشان از آن دارد كه اجتماع و گردهم آمدن انسانهاي منتسب به فرهنگها و آیینهای مذهبي متفاوت در مکانهای مقدس مورد تأكيد ادیان مختلف و در آیینهای مختلف این موضوع (گردهم آمدن دورهای) امري متداول بوده است.
در اين ميان مراسم حج و گردهم آمدن اعراب پيرو دين الهي حضرت ابراهيم (ع) در شهر مكه و خانه كعبه نيز امري با قدمتی هزاران ساله و مرتبط به پيش از اسلام است که در آن زمان داراي كاركردهاي مختلفي بود.
براي مثال در زمان برگزاري مراسم حج و حضور پيروان حضرت ابراهيم (ع) در شهر مكه و خانه كعبه تمامي جنگ ها و اختلافات كنار گذاشته و فضا و زماني روحاني توأم با صلح و صفا و آرامش براي پرستشکنندگان خداي يگانه ايجاد میشد تا ضمن حضور در مراسم حج و ديدار با ساير هم نوعان به دادوستد و تجارت نيز بپردازند. چه بسا همين رويه الهي و خداجويانه سبب میشد در اين مسير بسياري از کدورتها و کینههای قومي و قبیلهای خاموش شود و از شکلگیری جنگهای خانمان برانداز جلوگيري به عمل آيد.
اگرچه بعدها آيين یگانهپرستی در شهر مكه توسط افرادي سودجو به آيين بتپرستی منحرف شد و از بستر دادوستد همگاني كه براي همه سودآور بود به آيين و رسومات انحرافي همانند پرداخت هديه و پيشكش به بتهایی همانند لات، منات و عزی تغییر یافت اما همچنان مراسم حج، با وجود انحرافات نقش بیبدیلی در اتحاد، همدلي و زندگي مسالمت آميز ميان اقوام مختلف جهان عرب بازي میکرد.
پس از ظهور دین اسلام بسیاری از انحرافات وارد شده در مناسک حج همانند بت پرستی توسط پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) از بین رفت و اصالت رحمانی و وحدانی این آیین مقدس مجدداً احیاء شد. با گذشت زمان و انقباض جهان، امكان سفر آسان و سريع به عربستان و شهر مقدس مكه نيز فراهم شد و اين موضوع سبب شد تا مسلمانان مستطيع از جاي جاي جهان اسلام حداقل براي يكبار در عمرشان به اين شهر سفر كنند.
در دوران کنونی مراسم حج به عنوان يكي از كانون هاي اجتماع پيروان مذاهب مختلف در جهان به بزرگترين رويداد گردشگري و مذهبي جهان تبديل شده است كه دليل اصلي آن عظمت، قداست و جايگاه متعالي خانه كعبه براي مسلمانان و همچنين عظمت و تعداد زياد پيروان دين اسلام نسبت به ساير اديان است.
بااینحال امروزه مراسم حج بهعنوان بزرگترین رويداد فرهنگي مذهبي جهان با تمام كاركردهاي وحدتآفرین و قدرت زا و دشمن شكنانه اش اگرچه میتواند صداي رساي 2ميليون انسان آزاده و وارسته در يك مكان مقدس از جهان باشد كه میتواند هر مجمع جهاني و بینالمللی را مجبور به پذيرش حقوق اساسي مظلومان سراسر جهان بهویژه مسلمانان غزه، يمن، سوريه، عراق و... کند اما بار ديگر همانند دوران پيش از دين مبين اسلام و پس از آيين حضرت ابراهيم (ع) میرود تا اين بار توسط آل سعود به انحراف كشيده و از اهداف عالیهاش جدا شود.
انحرافاتی که منافع و عايدات اقتصادي و سياسي این مراسم را بهجای آن كه صرف افزايش كيفيت و بهبود خدمات به زائرين و كمك به نيازمندان جامعه مسلمان جهان کند، صرف قتل و تجاوز به كشورهاي مظلوم منطقه و تجهيز و پشتيباني از گروه هاي تكفيري و تروريستي میکند.
توضیحات اخیر مشخص میکند که کارایی این رویداد بزرگ جهان اسلام در حال حاضر و تحت تأثیر مدیریت ناکارآمد و کینهتوزانه آل سعود حتی از دوران جاهلیت نیز بدتر است. چرا که در دوران آغازین شکلگیری این مراسم، اگرچه فلسفه آن افزایش وحدت و انسجام و همدلی میان قبایل و ملتها و پرستش خدای یگانه بود که در ادامه کارکردهای تجاری و اقتصادی نیز به آن اضافه شد و در دوران جاهلیت مراسم حج به انحراف کشیده شد و ابعاد اقتصادی و تجاری آن به همراه عبادت بتهای چندگانه بر مفاهیم وحدتبخش و متعالی در آن چیره شد، اما حتی در دوران جاهلیت همچنان کارکرد وحدتبخش و صلح آفرین خود را حفظ کرد.
در شرایط کنونی رهبران سعودی عربستان نه تنها مناسک این آیین الهی را به انحراف کشیدهاند بلکه منافع اقتصادی آن را در خدمت منافع شخصی خود و دشمنان اسلام قرار دادهاند. آنها بدون دقت به کارکردهای وحدتآفرین این مراسم الهی در حوادث سال گذشته اثبات کردند که رفتار آنها مصداق « سد عن سبیل الله» است و از این حکم و آیین الهی بهرهبرداریهای سیاسی و شخصی میکنند.
آل سعود با اقدامات توهینآمیز خود در سال گذشته که آشکارا خون هزاران حاجی و مسافر خانه خدا را ریخت و با حرکت سال جاری خود که از حضور حجاج ایرانی به خانه خدا ممانعت کرد، نشان داد که از یک رویداد فراملی و دینی در خدمت منافع سیاسی و در جهت افزایش تنش و درگیری میان ملتها و قومیتها بهره میبرد، اقدامی که حتی در دوران جاهلیت نیز سابقه ندارد.
بر این اساس به نظر ضروری میرسد جمهوری اسلامی ایران در یک اقدام ارزشی و باهدف پاسداشت مقام شهدای سال گذشته حادثه منا و آشکارسازی پشت پرده جنایتهای آل سعود، بر شفافسازی این مهم همت کند و از این طریق به جهانیان، به ویژه مسلمانان جهان حجم بالای انحراف آفرینی رهبران آل سعود را یادآوری و اثبات کند.
در این بین شاید یکی از اقدامات مهم که میتواند این حادثه تلخ را برای همیشه در تاریخ ثبت و به یادآوری همهساله آن کمک کند، نامگذاری یک روز فراملی با نام «پاسداشت شهدای منا» باشد که در آن میتوان به کارکردهای اصیل مراسم حج و حجم بالای انحرافات تحمیل شده بر آن توسط رهبران آل سعود اشاره کرد.