گیل‌آبادی: آقایان تهران، لندن نیست

شهرام گیل‌آبادی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره سوابق فرهنگی محسن رضایی به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: محسن رضایی، کمیسیون فرهنگی و شورای عالی هنری را در مجمع تشخیص مصلحت نظام شکل داد که مدت بسیار زیادی از برگزاری این شورا می‌گذرد که بر این اساس برنامه های جامعی در دو حوزه اصلی فرهنگ و اقتصاد تدوین شده است و باید گفت استراتژی ها، سیاست ها و راهکارها در این زمینه مشخص هستند. این برنامه ها در 14 جلد کتاب تدوین شده که پشتوانه اصل برنامه های آقای رضایی است.

وی گفت: در این بخش ها موضوعات متعدد و متفاوت در فرهنگ و هنر مورد بررسی قرار گرفته است و یکی از حوزه‌های مهم و استراتژیکی که مورد توجه قرار گرفته، خانواده است که راهکارهای این بخش در دو جلد روشن شده است.

معاون هنری ستاد انتخاباتی محسن رضایی در پاسخ به این پرسش که در نظر محسن رضایی هنر به لحاظ زیباشناسی تا چه میزان به گفتمان انقلاب اسلامی نزدیک است؟ خاطر نشان کرد: از سه زاویه می توان به این موضوع نگاه کرد. گاهی به هنر به شکل ابزار نگاه می شود که این نگاه غلط است. برخی هنر را ماهیت می دهند و عده ای هم هنر را در فضای روح زمان و فرهنگ تعریف می کنند. همه هنرها اعم از سینما، تئاتر، گرافیک در گفتمان انقلاب اسلامی جایگاه دارد. ضمن اینکه ما پس از انقلاب اسلامی هنرمندان زیادی داشتیم که در آثار مختلف شان اندیشه های انقلابی را مطرح کردند چرا که همه هنرها شایسته رسیدن به جایگاه خوب و ارزشمند هستند.

 گیل آبادی گفت: متاسفم که باید بگویم بخشی از عملکردهای جامعه ما سیاست‌زده شده و این نگاه سیاسی وارد بدنه فرهنگ و هنر کشور ما شده است. ما باید به این نکته دست پیدا کنیم که سیاست‌زدگی آفت جامعه امروز ماست و این مساله باعث شده فرهنگ ما به جایی برسد که در برخی وجوه آن مرده باشد و هیچ کنشی هم نداشته باشد.

وی تصریح کرد: جامعه امروز ما در شرایطی قرار دارد که بیش از همیشه نیاز به توجه هنر و فرهنگ در آن احساس می شود. ولی تاسف آور است که اعتبار فرهنگ و هنر را به کمتر از 5 درصد رسانده‌اند. جامعه سیاست‌زده امروز با نگاه سیاسی بیمار، آفت بزرگی برای پیکره فرهنگ و هنری است و کار تا آنجا پیش رفته که در برخی حوزه ها فرهنگ مرده است و به واقع می توان گفت فرهنگ مرده به چه کارمان می آید؟

مدیر سابق شبکه رادیویی جوان با اشاره به راهکارهای دولت رضایی در حوزه فرهنگ و هنر خاطر نشان کرد: برنامه دولت محسن رضایی بازگرداندن سکان اداره فرهنگ و هنر به دست اهالی آن است. در حال حاضر برخی از این تشکل های صنفی فرهنگی هنری زیر چرخ آسیای دولت، در حال خورد شدن هستند. اگر بخش فرهنگ و هنر را به اهالی آن به نخبگان فرهنگی واگذار کنیم خیلی از مشکلات حل می شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی با تمام ید و بیضایی که دارد فعالیت هایش در یک سری کاغذ خلاصه شده است. ما هنوز یک سند مشخص درباره تئاتر نداریم. یک چشم‌انداز روشن درباره فرهنگ و هنر نداریم که اگر داشتیم تشکل ها در آن چشم انداز تعریف می شدند و این همه آسیب نمی دیدند.

یک خانه سینمای کوچک را نمی توانیم تحمل کنیم

وی گفت: امروز یک خانه سینمای کوچک را نمی توانیم تحمل کنیم؛ خانه سینمایی که تازه در شأن سینمای بزرگ ما نیست و وظیفه داشتیم به آن کمک و از آن حمایت کنیم تا سرپا بماند. این در حالی است که سینماگران باید بتوانند درون تشکل صنفی مشکلات خود را حل و فصل کنند. نباید اینطور باشد که مشکل صنفی سینما برود پیش رئیس جمهور و او هم مشکلی را که می شود با دست باز کرد با دندان هم نتواند باز کند. چرا انجمن گرافیک ایران می خواهد خودش را تبدیل به تشکل کند ولی نمی پذیرند؟ با این شرایط چطور انتطار داریم هنرمند اثری را در اوج خلق کند که گفتمان انقلاب اسلامی را هم در بر بگیرد. هنرمندی که در مقتضیات اولیه زندگی خود مانده چطور می تواند آفرینشگر خوبی برای انقلاب باشد. ما برای او چه کردیم که از او انتظار هم داشته باشیم؟

معاون هنری ستاد انتخاباتی محسن رضایی ادامه داد: در حال حاضر نسبت سالن های سینما به نسبت جمعیت ما یک سینما برای بیش از یک میلیون نفر است در حالیکه در کشوری مانند امارات متحده عربی هر یک میلیون نفر 40 سینما دارند. بنابراین یکی از پارامترهای توسعه سینما احداث سالن های کوچک محلی، سالن های منطقه ای و سالن های بزرگ مرکزی است. با این کار به اقتصاد سینما کمک کردیم. ما در ایران بیش از یک هزار و 100 شهر و فقط 247 سینما در 60  شهر داریم. یعنی باقی شهرها سینما ندارند. البته پیش از انقلاب تعداد سینماها بالای 300 سالن بود که طی سال های گذشته بعد از انقلاب تعداد آنها کمتر شده است. این آمار نشان می دهد که ما در بخش فرهنگ و هنر عدالت توزیعی نداریم به همین جهت اولویت دولت محسن رضایی در این خواهد بود که در فضای عدالت توزیعی طوری به توسعه فرهنگی کمک کند چرا که در سایه توسعه فرهنگی قادر خواهیم بود زیرساخت های جامعه را هم اصلاح کنیم. این مهم میسر نخواهد شد مگر اینکه فرمان فرهنگ و هنر را به دست اهالی آن بدهیم  و دست دولت را از آن کوتاه کنیم.

احداث دهکده های فرهنگ و هنر

 وی درباره نحوه به کارگیری دولت محسن رضایی از فارغ التحصیلان دانشگاهها خاطر نشان کرد: بسیاری بر این باورند که تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه زیاد از حد معمول است که من باید بگویم چنین نیست. بلکه  ما درست از سرمایه ها استفاده نمی کنیم. ما باید برنامه مشخصی برای استفاده درست از سرمایه ها داشته باشیم و در این‌باره با برنامه‌ریزی پیش برویم. مهمترین سرمایه، نیروی انسانی است اما جوانان ما از بیکاری رنج می برنند. محسن رضایی در این باره طرح های مشخص دارد و آن طراحی دهکده ها و شهرهای فرهنگی و هنری است. بانک مردم در برنامه‌ریزی‌های وی قرار دارد. این بانک مردم مربوط به کسب و کار خانگی است. با راه‌اندازی این بانک پنج میلیون کسب و کار خانگی ایجاد می شود. در این صورت دیگر دانش آموختگان می توانند مشغول به کار شوند و خلاقانه آثار مختلف را خلق کنند. یارانه علم و فناوری از دیگر برنامه ها است. ما فقط باید زیر ساخت ها را ایجاد کنیم تا علم را به اقتصاد نزدیک کنیم. اگر کسی علم خودش را عملیاتی کند و فضا را به تولید ببرد، طبیعی است که تولید انبوه شکل می گیرد.

گیل آبادی با بیان اینکه میراث فرهنگی و گردشگری هم از اولویت های برنامه محسن رضایی در حوزه فرهنگ و هنر است، خاطر نشان کرد: در حال حاضر میراث فرهنگی و گردشگری در کشوری مثل آمریکا به عنوان دومین صنعت مطرح و پول‌زا است، حتی در دنیا گردشگری پرنده وجود دارد. یعنی کشورهای مختلف به واسطه پرندگانی که دارند در این زمینه گردشگری هم راه اندازی کرده اند. این در حالی است که دشت‌های ایران مملو از پرندگان زیادی در گونه‌های مختلف است، ولی از این سرمایه استفاده نمی کنیم. کشور آمریکا 35 میلیون گردشگر پرنده و ژاپن 25 میلیون گردشگر پرنده دارد. علاوه بر آن ما میراث فرهنگی غنی و چهار فصل متنوع داریم. البته که  هنر ایران به لحاظ معماری هم زبانزد است.

وی گفت: در زمینه گردشگری، جنگل گردی، فضاهای متنوع تالاب و غیره چیزی کم نداریم. فقط کافی است در این باره سرمایه گذاری جدی داشته باشیم. متاسفانه گاهی ابنیه تاریخی را از بین بردیم. باید در زمینه صنایع گردشگری، صنایع دستی و ... برنامه ریزی داشته باشیم.

فدرالیزم اقتصادی و دولت فراگیر

معاون هنری ستاد انتخاباتی محسن رضایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود خاطر نشان کرد: وقتی به کسی می گوییم ایرانی، باید هویت را برایش تعریف کنیم. نباید اقدامات درست را با ندانم کاری از خودمان دور کنیم. باید برنامه ها و سیاست ها مشخص شود. اصل 15 قانون اساسی در ارتباط با زبان و گویش های مختلف است، چرا نباید اجازه بدهیم فرهنگ توسعه پیدا کند. اتفاقا یکی از طرح های محسن رضایی درباره فدرالیزم اقتصادی و دولت فراگیر است. در این باره می توانیم از همه توانمندی ها استفاده کنیم تا به سمت شکوفایی پیش برویم.

 مدیر سابقه شبکه رادیویی تهران درباره راهکارهای این کاندیدای یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در حوزه اشاعه فرهنگ ایرانی، اسلامی و زبان فارسی تاکید کرد: زبان یکی از ابزارهایی است که ما با آن فکر می کنیم. طبیعی است وقتی انگلیسی ها هند را تسخیر می کنند و زبان خودشان را ترویج می کنند، حتماً ایده ای در این باره دارند. الان زبان رسمی پاکستان، انگلیسی است، مسلماً اگر سه نسل این طور حرکت کند دیگر این کشور زبانی برای خودش ندارد. زبان در فرهنگ باید مورد توجه قرار می گیرد. ما در این باره باید برنامه ریزی داشته باشیم. خرده زبان ها باید در نظر گرفته شود. هر دولتی زبان رسمی خودش را دارد و باید برنامه ریزی مدون در این باره باشد.

سر و ته فرهنگ برای خودمان هم روشن نیست

وی به اظهارات اخیر محسن رضایی درباره اشاعه و گسترش فقر فرهنگی در کشورمان اشاره کرد و گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نگاه ما نسبت به فرهنگ تجددگرایانه و التقاطی شده است و همین مساله باعث شده که سر و ته فرهنگ برای خودمان روشن نباشد و زوایای انتزاعی به وجود بیاید. از سوی دیگر این التقاط انفعال را در پی خواهد داشت. اگر بخواهیم پویاتر به فرهنگ نگاه کرده و عمل کنیم باید به یک تعریف مشخص برسیم. تعریف شامل گذشته، حال و آینده است. در این تعریف از سه واژه نام می بریم. اول فلسفه است. یعنی تفکر و نحوه نگاه ما به عالم باید مشخص باشد. دوم حکمت و سوم اخلاق است. اخلاق تقاطع فلسفه و حکمت است. وقتی فردی به تعریف درست برسد، مسلماً در همان مقامی که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره کرده، می‌رسد. یعنی انسان شایسته تشویق قرار می گیرد.

گیل آبادی تصریح کرد: اگر بخواهیم سطح فرهنگ را دسته بندی کنم باید بگوییم شامل رفتارها، آیین ها و مناسک است. منظور از مناسک این است که ما می دانیم که چرا دور کعبه می چرخیم یا خداوند چگونه به هاجر صبر اعطا کرد تا بتواند همراه اسماعیل شرایط را درک کند. بنابراین باید در فرهنگ ساز و کارها وجود داشته باشد. هنر دینی هم جدا از این تعریف نیست.

آقایان تهران، لندن نیست

وی با بیان مصداق هایی از دیدگاه‌های خود پیرامون این موضوع گفت: تهران شهر بزرگی است. گرچه شهر آلوده‌ای است اما آلودگی دیگری وجود دارد با نام آلودگی تفکر. یعنی اینکه وقتی ما ساختمانی را می بینیم که شیشه ای است با نگاه کردن به این ساختمان ها حس خشونت خواهیم داشت و خبری از اقلیم و فرهنگ و تفکر ایرانی اسلامی نیست. این در حالی است که وقتی ساختمان های شهر بزرگی همچون تهران را می بینیم باید پشتوانه آن فرهنگ و هنر ایرانی باشد، ولی این طور نیست و تنها تقلید و التقاط دیده می شود. این ساختمان های شیشه ای ما را به خیابان های لندن می برد. اگر در آنجا ساختمان ها شیشه ای طراحی می شود به این خاطر است که مردم از دیدن آفتاب محروم هستند و مجبور هستند ساختمان را شیشه ای کنند یا کافی است به نحوه معماری خانه ها نگاه کنید. وقتی امروز وارد خانه می شویم، از همان در ورودی تمام خانه اعم از آشپزخانه و اتاق ها مشخص است، چون همه بخش های خانه به شکل باز و تقلید از کشورهای دیگر است. در حالی که معماری ایرانی اسلامی این طور نیست و معماری ها برگرفته از تفکر ایرانی و اسلامی هستند. در معماری ایرانی اسلامی پوشیدگی وجود دارد.

این کارشناس مسائل فرهنگی خاطر نشان کرد: متاسفانه التقاط ما را از خودمان دور کرده است. هنر اسلامی پیش رفتارهایی دارد. فقط کافی است تعاریف درست داشته باشیم. جلوه های هنر دینی برای ما در دایره قرآن کریم است و این جلوه در غرب، عیسی بن مریم است که این هنر به صورت شمایل نگاری، نقاشی کلیسایی و مجسمه های متفاوت شکل می گیرد.

گیل‌آبادی در پایان تاکید کرد: امروز قرآنِ تصویری در وزارت فرهنگ و ارشاد مصوب می شود و متاسفانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متوجه نیست که این کار درست نیست. اگر متوجه می شد، می دانست که این کار تفکر هنر اسلامی ندارد، چون هنر اسلامی مبنای دیگری دارد. جالب است که اولین قرآن مصور در آمریکا منتشر شد و قیامت در قالب برج دوقلو کشیده شده و حالا ما به جای اینکه از هنر اسلامی الهام بگیریم از کشورهای دیگر تقلید می کنیم. طبیعی است در این مواقع دچار التقاط شده ایم. این در حالی است که معماری ایران بسیار غنی است. کافی است نگاهی به مسجد جامع یزد و اماکن دیگر داشته باشیم تا متوجه هنر دینی و تفکراتی که این هنر را شکل دادند، شویم.