تحلیل «المانیتور» از بازگشت محسن رضایی به سپاه پاسداران (المانیتور)

طی هفته های اخیر، زمزمه های بازگشت محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه پاسداران و دبیر فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام به لباس پاسداری، سبب برانگیخته شدن بحث های فراوانی شده است. مطلبی که سایت تحلیلی «المانیتور» در این زمینه منتشر کرده نشان می دهد این بحث ها اکنون از عرصه داخلی فراتر رفته و در دید تحلیلگران بین المللی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دکتر رضایی، سایت تحلیلی «المانیتور» در مطلبی به موضوع بازگشت محسن رضایی به لباس پاسداری پرداخته و «از بازگشت رضایی به ریشه های نظامی خود» سخن گفته است. به عقیده این سایت، رضایی قصد دارد سیاست را کنار بگذارد تا بتواند نسل جدیدی از افسران نظامی را تربیت کند.

در این مطلب به طور خلاصه آمده است:

روز هشتم آوریل، تیتری جالب بر صفحه نخست روزنامه های ایران نقش بست: «محسن رضایی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باز می گردد». این اقدام را می توان به معنای پایان فعالیت های سیاسی رضایی تفسیر کرد.

رضایی پنجمین فرمانده سپاه پاسداران بود. وی در دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق هدایت این ارگان را بر عهده داشت و بیش از اسلاف و اخلاف خود در رشد سپاه نقش ایفا کرد. محسن رفیق دوست که پیش از رضایی سمت «وزارت سپاه» را بر عهده داشت، نام رضایی را به عنوان فرمانده این ارگان به آیت الله (امام) خمینی ارائه کرد. در سال 1981، رضایی 27 سال سن داشت و چند سال پیشتر، قبل از وقوع انقلاب اسلامی، تحصیلات خود در رشته مهندسی مکانیک را برای پیوستن به انقلاب رها کرده بود. وی فرماندهی سپاه را پذیرفت و به یکی از جوانترین فرماندهان نظامی در جهان تبدیل شد.

رضایی با دیگر فرماندهان سپاه متفاوت بود. وی تلاش های خود را وقف ارتقای جنبه های تاکتیکی و علمی این نیروی نظامی کرد. وی یک بار در سال 1981 در پاسخ به انتقادات برخی دیگر از فرماندهان، در جریان نماز جمعه تهران گفت: «باید بپذیریم که ما در جریان انقلابی بزرگ قرار داریم که به خاطر آن، همه جهان اتحادی را علیه ما تشکیل داده اند. بنابراین ما نمی توانیم فقط با دعا کردن در این جنگ پیروز شویم و باید دانش نظامی و قدرت تکنولوژیک خود را ارتقا دهیم».

پس از پایان جنگ رضایی احساس کرد که هرچه در توانش بوده را برای سپاه انجام داده و دیگر نیازی به ادامه فعالیتش در این سمت نیست. آیت الله خامنه ای، رهبر ایران، نهایتاً در سال 1997 استعفای وی را پذیرفت. وی در توضیح استعفای خود گفت: «من سپاه را ترک کردم تا به تحول اقتصادی و سیاسی در جامعه کمک کنم و معتقد بودم که نباید برای این کار، از ابزار نظامی استفاده کرد».

نامزدهای در انتخابات های ریاست جمهوری در سال های 2009 و 2013 از جمله مهمترین فعالیت های سیاسی رضایی بود. در انتخابات 2009، رضایی طرح های اقتصادی جدیدی را در مناظرات تلویزیونی مطرح کرد. وی تنها نامزدی بود که به محمود احمدی نژاد اجازه نداد در مناظره، بحث را به سوی مسائل حاشیه ای بکشاند. در انتخابات 2013، رضایی پخته تر و آماده تر از گذشه ظاهر شد؛ اما باز هم نتوانست به پیروزی دست یابد. با این حال، نتیجه انتخابات نشانگر افزایش محبوبیت وی بود؛ زیرا توانست آرای بیشتری نسبت به گذشته کسب کند.

اما در جریان راهپیمایی های روز قدس در ایران در سال 2014، رضایی با لباس فرم نظامی در میان جمعیت ظاهر شد که همین امر به عنوان نشانه ای از تمایل وی برای بازگشت نزد دوستان نظامی خود تعبیر گردید. اقداماتی از جمله ارسال نامه به رهبران حزب الله لبنان و انصارالله یمن که رضایی پای آن ها را با عنوان «پاسدار انقلاب اسلامی» امضا کرده، نشانه های بیشتری از تمایل وی برای بازگشت به عرصه نظامی بوده است.

نهایتاً روز هشتم آوریل، حسین کنعانی مقدم، از اعضای شورای عالی سپاه در دهه 1980 به همه گمانه زنی ها پایان داد و اعلام کرد که رضایی به سپاه پاسداران بازگشته است. به گفته کنعانی مقدم، رضایی با ارسال نامه ای برای رهبر ایران، خواستار بازگشت به سپاه شده و آیت الله خامنه ای نیز درخواست وی برای بازگشت و تدریس در دانشگاه امام حسین را پذیرفته است.

به نوشته روزنامه های ایرانی، رضایی از «جبهه ایستادگی» نیز که به عنوان حزبی برای فعالیت های سیاسی خود تشکیل داده بود، خارج شده و مسئولیت آن را به دیگران واگذار کرده است. با این وجود، نقش آتی رضایی در سپاه هنوز به طور دقیق مشخص نیست. خود وی گفته: «در حال حاضر، تصمیم گرفته شده که من تجربیات خود را به نسل بعدی سپاه منتقل کنم».

به هر حال، رضایی خود دلایل تصمیمش را تشریح کرده و می گوید: «دهه پیش رو در منطقه، دهه ای پرآشوب خواهد بود و من به همین دلیل از مقام معظم رهبری درخواست کردم اجازه دهند تجربیاتم را به نسل های آینده منتقل کنم. ما برای حفظ امنیت در منطقه به قدرت نیاز داریم، اما رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی به محور بر هم زننده امنیت تبدیل شده اند. صلح به منطقه بازنخواهد گشت مگر اینکه آن ها به جایگاه خود عقب رانده شوند».